Związek Ukraińców w Polsce powstał w lutym 1990 r. Jest następcą prawnym działającego od 1956 r. Ukraińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego.

Na czele organizacji od 19 lutego 2006 r. stoi prezes Piotr Tyma. Bieżącą działalnością organizacji kieruje ośmioosobowy Zarząd Główny. Organ uchwałodawczy to trzydziestojednoosobowa Rada Główna.

Związek posiada struktury regionalne: oddziały i koła terenowe. Struktury regionalne to 10 oddziałów (elbląski, koszaliński, legnicki, lubuski, mazurski, olsztyński, pomorski, przemyski, sanocki, szczeciński) oraz 90 kół terenowych.

Liczba pracowników: 6 pełnoetatowych, 3 półetatowych lub na umowę zlecenie, ok. 250 wolontariuszy, ok. 6000 członków.

Głównym celem organizacji jest działanie na rzecz zachowania tożsamości kulturalnej społeczności ukraińskiej w Polsce oraz rozwój dobrosąsiedzkich kontaktów i współpracy pomiędzy Polską a Ukrainą. Związek Ukraińców w Polsce od lat realizuje projekty adresowane do różnych grup społeczeństwa, m.in. dzieci, uczniów szkół podstawowych, gimnazjów, szkół średnich, studentów, osób w średnim i podeszłym wieku.

Wśród realizowanych przedsięwzięć są projekty międzynarodowe, obozy „Płast”, koncerty muzyki cerkiewnej (np. „Jesienne koncerty muzyki cerkiewnej”), Festiwal Kultury Ukraińskiej (ostatnia 19. edycja odbyła się w Sopocie w 2008), festiwale dziecięce (m.in. w Koszalinie i Elblągu), seminaria historyczne (m.in. „Akcja «Wisła» na tle wojennych i powojennych deportacji”) oraz przybliżające kulturę pogranicza polsko-ukraińskiego, seminaria propagujące współpracę polskich i ukraińskich organizacji pozarządowych (m.in. w ramach projektów PAUCI, Narodowego Centrum Kultury, MSZ Polski), współpracę mediów (m.in. w ramach projektów Rady Europy, Ambasady RP na Ukrainie). ZUwP we współpracy z Instytutem Adama Mickiewicza brał udział w realizacji projektu „Rok Ukrainy w Polsce”.

Oprócz działań w sferze kultury Związek jest zaangażowany w projekty konsultowania zagadnień prawnych związanych z sytuacją mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce; przedstawiciele Związku uczestniczą w pracach Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych, Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych Sejmu RP.

Związek współpracuje z międzynarodowymi organizacjami, m.in. z Minority Rights Group. Od 1990 r. ZwiązekUkraińców w Polsce jest wydawcą tygodnika „Nasze Słowo”. Jest również długoletnim wydawcą książek i czasopism w języku ukraińskim i polskim, rocznika „Almanach Ukraiński”, współwydawcą magazynu telewizyjnego „Telenowyny”, emitowanego w Telewizji Regionalnej TVP Info. ZUwP współpracuje również z rozgłośniami Polskiego Radio realizującymi audycje w języku ukraińskim. Od 2008 r. jest wydawcą kwartalnika metodyczno-oświatowego „Ridna Mowa”.

Związek angażuje się również w akcje charytatywne i pomocowe, których adresatami są członkowie społeczności ukraińskiej oraz obywatele Ukrainy, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej.

ZUwP jest członkiem międzynarodowych struktur ukraińskich – Światowego Kongresu Ukraińców, Europejskiego Kongresu Ukraińców, Ukraińskiej Ogólnoświatowej Rady Koordynacyjnej.Na terenie Podkarpacia ZUwP jest organizatorem cyklicznych przedsięwzięć kulturalnych, m.in. „Nicz na Iwana Kupała” w Przemyślu, „Święto Kultury nad Osławą” w Mokrem.

Struktury ZUwP także opiekują się miejscami pamięci historycznej Ukraińców (upamiętnieniami, cmentarzami, zabytkowymi cerkwiami) oraz zajmują się realizacją działań edukacyjnych (m.in. w 2008 i 2009 zorganizowano obozy w Kowalówce i Żukowie). W regionie działają amatorskie zespoły mniejszości ukraińskiej. 
Warszawa, październik  2009 r.