III Kongres Ukraińców w Polsce

U C H W A Ł A

w 70. rocznicę akcji „Wisła”

My, obywatele Rzeczypospolitej Polskiej narodowości ukraińskiej, delegaci Kongresu Ukraińców w Polsce, zebrani w Przemyślu w siedemdziesiątą rocznicę akcji „Wisła”, składamy hołd wszystkim ofiarom tej deportacji z 1947 roku. Czcimy pamięć pokoleń, które odeszły, a także wyrażamy słowa wdzięczności tym, którzy wbrew kilkudziesięcioletnim szykanom i represjom, zakazowi kultywowania tradycji narodowych i religijnych ze strony reżimu komunistycznego, wbrew działaniom władz PRL, uniemożliwiającym nam powrót na ziemie rodzinne oraz kultywowanie pamięci o miejscach, z których nasza społeczność została wypędzona – wytrwali przy własnej tożsamości narodowej, kulturowej i religijnej.

Po siedemdziesięciu latach możemy z dumą podkreślić, że Ukraińcy w Polsce przetrwali jako społeczność zintegrowana i przekazująca dziedzictwo przodków następnym pokoleniom. Na ziemiach rodzinnych Łemkowszczyzny, Bojkowszczyzny, Nadsania, Chełmszczyzny i Podlasia oraz w nowych miejscach osiedlenia ochroniliśmy istniejące lub zbudowaliśmy nowe szkoły, cerkwie i ośrodki życia kulturalnego. Szczególnie owocne były dla nas lata wolnej Polski. Nasza społeczność włączyła się w nurt przemian posiadając własną reprezentację w Sejmie oraz samorządach wszystkich szczebli.

We wdzięcznej pamięci zachowujemy uchwałę Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 sierpnia 1990 roku, w której potępiono deportację. Pamiętamy o zrozumieniu i wsparciu, jakie otrzymywaliśmy od prezydentów Lecha Wałęsy, Aleksandra Kwaśniewskiego, Lecha Kaczyńskiego i Bronisława Komorowskiego. Doświadczaliśmy wsparcia od premierów i ministrów również dzięki powstaniu Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Szczególną pomoc otrzymywaliśmy od Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych Sejmu RP, której twórcą i długoletnim przewodniczącym był Jacek Kuroń – Przyjaciel naszej społeczności i Ukrainy.

Z tym większym rozczarowaniem przyjmujemy odstąpienie od kontynuowania tej polityki przez obecne władze państwa polskiego. W tym roku – po raz pierwszy od 28 lat – rząd odmówił wsparcia dla przedsięwzięć związanych z organizacją obchodów akcji „Wisła”. Przedstawiciele władz usprawiedliwiają deportację, używając w tym celu argumentacji żywcem przeniesionej z materiałów propagandowych państwa komunistycznego, które tę zbrodnię zaplanowało i zrealizowało. Stoi to w sprzeczności z europejską praktyką ochrony praw mniejszości narodowych i etnicznych przyjętą przez Rzeczpospolitą po 1989 roku.

Za prawnie niedopuszczalną uznajemy wypowiedź ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 21 kwietnia bieżącego roku, który na forum Sejmu przypuścił atak na naszą społeczność, w tym personalnie na prezesa Związku Ukraińców w Polsce, Piotra Tymę.    

Do Pani Premier Beaty Szydło zwracamy się z prośbą o wyciągnięcie konsekwencji wobec swojego ministra, bo w państwie demokratycznym, członku NATO i Unii Europejskiej, zwierzchnik policji winien dbać o bezpieczeństwo obywateli, a nie podburzać większość Polaków i podległe sobie służby przeciwko mniejszościom narodowym. Tym bardziej, że jego wystąpienie na forum parlamentu polskiego może być odbierane jako przyzwolenie na podobne działania władz lokalnych oraz pewnych środowisk politycznych i społecznych w Polsce. Budowana atmosfera konfliktu polsko-ukraińskiego powoduje, że nasza społeczność znowu czuje się zagrożona.

Kongres Ukraińców w Polsce kieruje słowa szczególnej wdzięczności do członków Honorowego Komitetu Społecznych Obchodów 70. Rocznicy Akcji „Wisła” oraz pozostałych osób, które wsparły nas w tym trudnym momencie. Dziękujemy posłom i senatorom, deputowanym do Parlamentu Europejskiego, liderom antykomunistycznej opozycji z czasów PRL za okazaną nam solidarność i obecność. Jesteśmy przekonani, że dzięki wspólnie podejmowanym wysiłkom dorobek minionych kilkudziesięciu lat w sprawie ochrony praw naszej społeczności i wszystkich mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce, relacji polsko-ukraińskich i pojednania polsko-ukraińskiego zostanie zachowany i będzie rozwijany – dla dobra Polski, ojczyzny wszystkich jej obywateli, dobra relacji polsko-ukraińskich i całej Europy. 

Kongres Ukraińców w Polsce szczególnie gorąco dziękuje Prezydentowi Światowego Kongresu Ukraińców Eugenowi Czolijowi za niezmienne wsparcie i pomoc naszej społeczności, w tym w godnym zorganizowaniu i przeprowadzeniu obchodów siedemdziesiątej rocznicy akcji „Wisła”. SKU, skupiający liczącą 20 mln osób diasporę ukraińską, która zamieszkuje 55 państw, z narastającym zaniepokojeniem obserwuje wzrost napięcia w relacjach polsko-ukraińskich. SKU na wszystkich dostępnych forach będzie działać na rzecz zmiany tej sytuacji, rozwoju dobrosąsiedzkich stosunków polsko-ukraińskich oraz pojednania naszych obydwu narodów.

Kongres Ukraińców w Polsce przyjmuje zainteresowanie i wsparcie państwa ukraińskiego dla naszej społeczności. Ten fakt należy szczególnie podkreślić ze względu na prowadzoną od trzech lat walkę broniącej swej niepodległości Ukrainy.

Przemyśl, 30 kwietnia 2017 roku

O Ś W I A D C Z E N I E

W dniu 26 kwietnia br. doszło do kolejnej antyukraińskiej prowokacji w województwie podkarpackim – rozbiórki pozostałości po upamiętnieniu ukraińskim we wsi Hruszowice, gmina Stubno. Dwa lata temu upamiętnienie zdewastowane przez „nieznanych sprawców”. Obecna akcja została przeprowadzona przez „grupę społeczników”, miał w niej wziąć udział wójt gminy Stubno, zaś patronat sprawować partia polityczna pod nazwą „Ruch Narodowy”. Relację fotograficzną z wydarzenia umieścił portal Kresy.pl związany z posłem na Sejm RP. 

Organizatorzy prowokacji nie ukrywają, że ich celem ma być zakłócenie obchodów 70. rocznicy akcji „Wisła”, czyli deportacji ponad 140 tys. Ukraińców z ziem ojczystych w Polsce południowo-wschodniej na ziemie północne i zachodnie. W dniach 28 kwietnia – 1 maja br. w Przemyślu odbędą się centralne uroczystości poświęcone uczczeniu pamięci ofiar tego tragicznego wydarzenia.

Ostentacyjny charakter działań organizatorów i uczestników zniszczenia upamiętnienia w Hruszowicach, o których miały być powiadomione władze państwowe potwierdza, że dla tego typu działań istnieje oficjalne przyzwolenie. Na nic się zdały ostrzeżenia naszego Związku, że brak reakcji władz państwowych Polski na akcję niszczenia upamiętnień ukraińskich przez „nieznanych sprawców” z lat 2015-2016, będzie skutkować podobnymi prowokacjami na Ukrainie i w Polsce. I tak też się niestety stało. Bezkarność ośmiela, stąd ci, którzy dążą do podpalenia pogranicza polsko-ukraińskiego, za każdym razem posuwają się o krok dalej.  

Najwyższy czas, żeby rząd polski oraz podległe mu służby ochrony porządku i zapewnienia bezpieczeństwa państwa podjęły stanowcze działania.  Ze szczególnie pilnym apelem zwracamy się do Pani Premier Beaty Szydło, by potraktowała tę sprawę jako priorytetową dla zapewnienia spokoju publicznego w państwie.   

Do polskiej opinii publicznej zwracamy się z wezwaniem o nieuleganie antyukraińskim prowokacjom oraz przeciwstawienia się profanowaniu mogił, sianiu nienawiści na tle narodowym, a także poniżaniu godności współobywateli innej niż polska narodowości.

Warszawa, 26 kwietnia 2017 r.